Олон Улсын Боловсрол Хөгжил Сангаас орон нутгийн багш нарын хөгжлийг дэмжих, тэдний ажил мэргэжилдээ нэврүүлсэн шинэ санал санаачилгыг олон нийтэд түгээн дэлгэрүүлэх зорилготой “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төслийг зарлаад байгаа билээ. Монгол орны 21 аймгийн ерөнхий боловсролын сургууль, сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагад ажиллаж байгаа нийт багш нар, удирдах ажилтнуудыг хамрах энэхүү төсөл гурван үе шаттайгаар хэрэгжиж байна. Төслийн эхний шалгаруулалтад бүтээлээ ирүүлсэн Хөвсгөл, Булган, Завхан, Орхон, Дархан-Уул аймгийн 70 гаруй багшийн бүтээлээс шилдэг 35 багшийн бүтээл төсөлд шалгараад байна. Шилдэг бүтээлийн эзэд болсон эдгээр багш нар 2019 оны 10-р сарын 12-оос 19ны хооронд БНХАУ-ын Нингсиа мужийн Инчуан хотод зохион байгуулагдах “Багшийн хөгжлийн хөтөлбөр”-т 30 хувийн тэтгэлэгтэйгээр хамрагдах юм. Дорнод, Баян-Өлгий, Булган, Архангай, Өвөрхангай, Говьсүмбэр аймгийн багш нарын бүтээлийг 2019.09.01-2019.10.20 өдөр хүртэл хүлээн авах бол Өмнөговь, Дундговь, Төв, Сэлэнгэ, Сүхбаатар, Хэнтий аймгийн багш нарын  бүтээлийг 2019.09.01-2019.11.20 өдөр хүртэл хүлээн авна. Эдгээр аймгаас шалгарсан шилдэг багш нар мөн л БНХАУ-д зохион байгуулагдах "Багшийн хөгжлийн хөтөлбөр"-т хамрагдах бөгөөд төслийн эцэст 21 аймгаас шалгарсан шилдэг багш нарын бүтээл баримтат кино болж олон нийтийн хүртэл болно.    

Олон Улсын Боловсрол Хөгжил Сангаас орон нутгийн багш нарын хөгжлийг дэмжих, тэдний ажил мэргэжилдээ нэврүүлсэн шинэ санал санаачилгыг олон нийтэд түгээн дэлгэрүүлэх зорилготой “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Орхон аймгийн 3-р сургуулийн англи хэлний багш Г.Бямбын ирүүлсэн “Сурагчдад 3 алхмаар 5 цогцолбор бүхий эх зохион бичих арга техникийг эзэмшүүлэх нь” бүтээл  шилдэг бүтээлээр шалгарлаа. Багш Г.Бямба энэхүү бүтээлээрээ дамжуулан англи хэлний ярих, бичих, унших, сонсох, хэрэглэх чадварыг сурагчид хэрхэн өөрийн болгож, хичээл, амьдрал үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлж байгаад ажиглалт хийж, сул чадваруудыг нь дэмжих, хосолсон чадварыг хөгжүүлэхүйц арга аргачлалыг боловсруулах замаар хүүхдийг хөгжлийг дэмжих аргазүй боловсруулан сургалт үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлж байна. 

Дархан-Уул аймгаас бүтээлээ ирүүлсэн Ерөнхий боловсролын 9-р сургуулийн сургалтын менежер П.Булганмаа, физикийн багш Т.Долгормаа, химийн багш Б.Ариунжаргал, хими биологийн багш О.Халиунаа, математикийн багш Н.Болор-Эрдэнэ нарын хамтран боловсруулсан “Интеграци хичээл, хичээл хоорондын холбоо” бүтээл “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд шалгарлаа. Тэд “Интеграц хичээл, хичээл хоорондын холбоо” аргазүйг 2007 оноос хамтран боловсруулж, хичээл үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлж ирсэн байна. Хичээл хоорондын хамааралд суурьлан хичээлийн интеграц боловсруулан үйл ажиллагаагаа төлөвлөж, сургалтыг зохион байгуулснаар агуулгын давхардлыг арилгах, сурагчдын хоцрогдлыг багасгах боломжтойг судлан хичээл бүрээр интеграци үүсгэн хамтын хичээлийг зохион байгуулах нь үр дүнтэй байгааг багш нар онцолж байна.

Завхан аймгийн БСУГ-ын дарга С.Ганчимэгийн санаачилгаар ахмад багш Л. Оюунцэцэг, БСУГ-ын мэргэжилтэн Б.Сонинбилэг нарын хамтран хэрэгжүүлж байгаа "Сайн туршлага" сургалт аргазүйн бүтээл “Орон нутгийн Боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд шалгарлаа. Багш ямар нөхцөлд ажиллавал хамгийн их үр дүн гарч болох вэ гэдгийг туршин илрүүлэхийн тулд тэтгэвэрт гарсан ахмад багшийн ур чадвар, туршлагад тулгуурлан ажиллах нөхцөл боломжоор ханган чиглүүлж, багш ба орон нутгийн хөгжлийн бодлогыг уялдуулан хэрэгжүүлсэн энэ туршлага Завхан аймагт амжилттай хэрэгжиж байна.

Завхан аймгийн БСУГ нь өөрийн эзэмшлийн боловч ашиглалтгүй байгаа байрандаа Орос хэлний төв байгуулан, тэтгэвэрт гарсан ахмад багшийг ажиллах нөхцөл боломж, удирдлагаар ханган ажилласнаар тухайн үед төсөөлж байгаагүй өндөр амжилт, үр дүнд хүрсэн хүрээд байна. 2016 оноос өнөөдрийг хүртэл тасралтгүй үйл ажиллагаа явуулж байгаа Орос хэлний төвийг Орос хэлний ахмад багш Л.Оюунцэцэгтэй хамтран ажилласан туршлага нь “чадваржсан, хариуцлагажсан, ёс зүйтэй сайн багшид чөлөөт орон зай хамгийн их хэрэгтэй” гэдгийг нотлон харуулжээ.

"Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих" төсөлд бүтээлээ ирүүлсэн Дархан-Уул аймгийн Оюуны Ирээдүй цогцолбор сургуулийн Nature багийн багш Ц.Батцацрал, Ж.Энхмандах, Л.Пүрэвсүрэн нарын "Байгалийн ухааны хичээлийг гадаад хэл дээр заах явцад багш хөгжих нь" сэдэвт бүтээл шилдэг бүтээлийн нэгээр шалгарлаа. Шинэ санал санаачилгаа ирүүлсэн тэд cуралцагчдын суралцахуйг дэмжсэн багшлах арга зүйг хөгжүүлэх явцад багш ажлын байран дээрээ мэргэжил дээшлүүлэх боломж байгааг онцолж байна. Тухайлбал байгалийн ухааны хичээлийг гадаад хэл дээр сайн үр дүнтэй заах арга зүйг сурах бичиг, цөм хөтөлбөрийн хүрээнд туршиж үзсэн нь үр дүнгээ өгчээ.

Дархан-Уул аймгийн “Шинэ алхам” сургуулийн багш М.Ариунзаяагийн “Хүүхдийн бүтээлч сэтгэхүйг хөгжүүлэхэд хамтдаа” бүтээл “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд шалгарлаа. Дүрслэх урлаг, технологи хичээлийг заахад бага ангийн багш нарт тулгамдаж байгаа асуудлыг илрүүлэхэд уг бүтээлийн зорилго оршжээ. Дүрслэх урлаг, технологийн хичээлээр дамжуулан хүүхдийн бүтээлч сэтгэхүйг хөгжүүлэхэд багш өөрөө юуг анхаарч, ямар арга барил эзэмших тухай онцолсон “Хүүхдийн бүтээлч сэтгэхүйг хөгжүүлэхэд хамтдаа” багшийг аргазүйн зөвлөмж номыг ч хэвлүүлжээ.

“Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд бүтээлээ ирүүлсэн Орхон аймгийн 4-р сургуулийн багш П.Хишигжаргалын “ТАЙЛБАРТАЙ ДАСГАЛЫН АРГААР СУРАЛЦАГЧДАД ХИМИЙН ХЭЛ ЭЗЭМШҮҮЛЭХ АРГА ЗҮЙ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Химийн хичээлийн сургалтанд тайлбартай дасгалын аргыг хэрэглэх нь сурагчдыг яриа бичгийн чадвар дадалтай болгох, бие дааж сэтгэж, оюун ухаанаа хөгжүүлэх, сурлагын хоцрогдол гаргахгүй жигд ажиллуулж сургах зэрэг давуу талтайг онцолжээ.

Дархан Уул аймгийн 15-р сургуулийн багш У.Урантуяагийн “Ээлжит хичээлийг сурагчдаар судлуулан удирдуулах нь” арга зүй “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд шалгарлаа. Багш У.Урантуяа өөрийн арга зүйдээ хичээлийн хөтөлбөрийг зөвхөн сурах бичгийн агуулгаар хязгаарлагдах биш ээлжит хичээл буюу 40 минутын үйл ажиллагаа, түүний үргэлжлэл болох гэрийн даалгаврыг үр өгөөжтэй, зөв менежменттэй зохион байгуулах нь тухайн хичээл үр дүнтэй явагдах үндэс болохыг онцолсон байна.   

“Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын 13-р сургуулийн англи хэлний багш Б.Бүжидмаагийн ирүүлсэн “ТУЛГУУР ДОХИОНЫ АРГААР ЭХИЙГ ХЯЛБАРЧЛАХ АРГА ЗҮЙ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Багш Б.Бүжидмаа энэ бүтээлээрээ дамжуулан  тулгуур дохионы аргаар агуулга ихтэй эхийг хялбаршуулж, богино хугацаанд хүүхэд нэг бүрт ойлгомжтойгоор зааж, тэдний унших, бичих, ярих, сонсох, хэлзүйн хэрэглээний чадварыг нэгэн зэрэг хөгжүүлэхэд арга туршлагаа түгээн дэлгэрүүлэхийг зорьжээ.

“Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд алс хол Завхан аймгийн багш нар идэвхитэй оролцож байна. Тэдний нэг болох Идэр сумын СӨБ-ийн багш Т.Энхзаяагийн “ТАХИА СЭДЭВТЭЙ ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА” арга зүй төсөлд шалгарч, 2019 оны 10-р сарын 12-19ны хооронд БНХАУ-ын Нингсиа мужийн Инчуан хотод зохион байгуулагдах Багшийн хөгжлийн хөтөлбөрт 30 хувийн тэтгэлэгтэй хамрагдах боломжийн эзэн болоод байна. Багш Т.Энхзаяа өөрийн арга зүйгээр дамжуулан СӨБ-ын байгууллагад суралцаж байгаа бага насны хүүхдийг хөгжилтэй тоглоомын аргаар хэрхэн хөгжүүлж болох арга туршлагаа хуваалцжээ.

Монгол орны 21 аймагт хэрэгжиж байгаа “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Орхон аймгийн Улсын тэргүүний 4-р цэцэрлэгийн эрхлэгч ХУИС доктрант Ж.Минж, аргазүйч С.Эрдэнэцэцэг нарын ирүүлсэн “ШАГАЙ НААДГАЙГААР ДАМЖУУЛАН ХҮҮХДЭД МОНГОЛ ЁС УЛАМЖЛАЛЫГ ЭЗЭМШҮҮЛЭХ НЬ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Тус багш нар өөсдийн боловсруулж, сургалтын хэрэглэгдэхүүн болгож байгаа “Шагай наадгайгаар дамжуулан хүүхдэд монгол ёс уламжлалыг эзэмшүүлэх нь” аргазүйгээрээ дамжуулан эх орны хойч ирээдүй болсон хүүхэд багачуудад үндэсний ёс заншил, өв уламжлалыг багаас нь таниулан мэдүүлэх зорилгыг агуулжээ.

 “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Завхан аймгийн Жавхлант ЕБС-ийн физикийн багш Г.Жундаамаагийн ФИЗИК, БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ХИЧЭЭЛИЙГ ҮР ДҮНД СУУРИЛСАН АРГААР ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ НЬ бүтээл төсөлд шалгарлаа. Багш Г.Жундаамаа Олон  улсын инженерийн боловсролын тогтолцоо, CDIO стандартыг нэвтрүүлэн ажиллаж буй өнөө үед ЕБС-ийн суралцагсдад Физик, байгалийн ухааны хичээлийг үр дүнд суурилсан аргаар зохион байгуулах хэрэгцээ шаардлага байгааг үндэслэн байгалийн ухаан, Физик боловсролын нэгж хичээлийг байгалийн үзэгдэл, зүй тогтлыг судлах, байгальд нь практик туршилт хийж үр дүнд суурилсан сургалтаар хичээлийг зааж гүйцэтгэхийн чухлыг энэ аргазүйн бүтээлдээ тусгажээ.  

 “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Дархан-Уул аймгийн “Од” цогцолбор сургуулийн Монгол хэл, уран зохиолын багш З.Ариунзаяагийн ирүүлсэн “ГАДААД ДОТООД ШИНЖИЙГ ТООЧИН БИЧИХ АРГАЗҮЙ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Багш З.Ариунзаяа өөрийн бүтээлдээ монгол хэлний хичээлийн гол цөм болсон “Эх”-ийн бүтэц агуулгыг гадаад дотоод шинж байдлаар нь тодорхойлж, уран дүрслэл, содон санааг дэлгэрүүлэхэд чиглэсэн “Тайлбартай дасгал”-ын болон “Бөмбөгтэй дасгал”-ын аргуудыг ашиглан суралцах чадварыг суралцагчдад олгохыг зорьжээ.

“Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Орхон аймгийн ерөнхий боловсролын 4-сургуулийн Дизайн технологийн багш /МУ-ын зөвлөх/ Я.Сэлэнгийн ирүүлсэн “ТЕХНИК БҮЛЭГ СЭДВЭЭР СУРАЛЦАГЧДЫН БҮТЭЭЛЧ СЭТГЭХҮЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Багш Я.Сэлэнгэ “Техник ба механик” бүлэг сэдвүүдийг интегрцчилан, уламжлалт технологи,  ахуй хэрэглээнд тулгуурлан цахим бичлэгээр сэдэлжүүлэн суралцагчдын техник сэтгэлгээ, бүтээлчээр сэтгэх чадварыг хөгжүүлэх, хандлагад гарч буй өөрчлөлтийг судлан тус арга зүйн бүтээлээ боловсруулжээ.

 “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Завхан аймгийн Улиастай сумын лаборатори Чандмань-Эрдэнэ ЕБС-ийн Түүх, нийгмийн багш /тэргүүлэх/ Н.Ууганбилэгийн “ТҮҮХИЙН ХИЧЭЭЛИЙГ ГАДААД ХЭЛНИЙ МЭДЛЭГЭЭР БАЯЖУУЛАХ НЬ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Багш Н.Ууганбилэг өөрийн боловсруулсан арга зүйдээ тулгуурлан түүхийн хичээл дээр үздэг томоохон бүлэг сэдвүүдийг сонгон суралцагчдад цахим орчны мэдээлэл ашиглан англи хэл дээр баяжуулан орчуулж, мэдлэгийн сан бүрдүүлж байгаа нь суралцагчдын бие даан суралцах арга барилыг нь хөгжүүлэхэд үр дүнгээ өгч байна.

“Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Дархан-Уул аймгийн “Шинэ алхам” сургуулийн багш /МУ-ын зөвлөх/ Б.Алтанцэцэгийн ирүүлсэн “ШАГАЙН ТООЛОЛ” АРГА ЗҮЙ, ТЕХОНОЛОГИ бүтээл төсөлд шалгарлаа. Багш Б.Алтанцэцэг бага боловсролын математик сургалтын чанар, үр өгөөжийг дээшлүүлэх Математикийн  хичээлээр дамжуулан бага, дунд, бүрэн боловсролын хүрээнд төдийгүй хүний насан туршдаа суралцах үйлийн эхлэл суурийг  “Тооны хүрд”-ээр дамжуулан зөв эзэмшүүлэхээр ажиллаж байна. Мөн 7 настай сурагчийн нас сэтгэхүйн үйлд тохирсон монгол  үндэсний  наадгай шагайг  “зууч олонлог” болгон ашиглаж, хүснэгт мэдээлэлтэй ажиллах чадвар, дадлыг бага ангийн сурагчдад эзэмшүүлж байгаа нь үр дүнгээ өгч байна.

“Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Дархан-Уул аймгийн  “Оюуны Ирээдүй” цогцолбор сургуулийн багш Б.Энхцацралын ирүүлсэн “БИЕ ХҮНИЙ ОНЦЛОГТ ТУЛГУУРЛАН СУРГАЛТЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ VAK СУРГАЛТЫН АРГА ЗҮЙ, ТЕХНОЛОГИ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Багш Б.Энхцацралын боловсруулсан аргазүй нь хувь хүний төрөлхийн чадамж танин мэдэхүйн хэв шинжийн онцлогийг харгалзан үзсэн сургалтыг зохион байгуулахдаа  олон улсад мөрдөгдөж байгаа шинэлэг аргазүйг хөтөлбөр төлөвлөгөөндөө  тусгаж, технологийн асуудлуудыг шийдвэрлэх гаргалгааг эрэлхийлж, сургалтын чиг хандлагыг олон улсын жишигт нийцүүлэн зохион байгуулах гарын авлага, материал болох ач холбогдолтой юм.

 “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Орхон аймгийн 3-р сургуулийн дизайн технологийн багш /тэргүүлэх/ Т.Бямбасүрэнгийн ирүүлсэн “ЕБС-ИЙН ДИЗАЙН ТЕХНОЛОГИ БА INTERTAINMENT БОЛОВСРОЛ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Суралцагчдад төсөлт хичээлийг хийхдээ дизайн, техник, технологийн үйл явцыг танин мэдэх арга барилаа хөгжүүлж, байгаль үндэсний соёлоо дээдэлсэн, бүтээлч сэтгэлгээтэй, дизайны шийдэл гаргах, бүтээх, үнэлэх чадвар эзэмшихэд цахим орчноос авах эерэг мэдээлэл чухал нөлөөтэйг багш Т.Бямбасүрэн өөрийн аргазүйдээ  тусгажээ. Интернет ашиглан мэдээлэл цуглуулах, авсан мэдээллээ хэрэглээний программ дээр боловсруулах, хэвлэх илгээх, баяжуулах, бичлэг кино татах, бүтээлээ баримтжуулах сурталчилах зэрэг дадлуудыг хийх нь маш сонирхолтой байх бөгөөд үр дүн өндөр болохыг ч сургалт, үйл ажиллагаагаараа нотолсон байна.  

“Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Орхон аймгийн “Миний гэр” халамжийн цэцэрлэгийн багш М. Нямгэрэлийн ирүүлсэн “МОНТЕССОРИ АРГАЗҮЙГЭЭР МАТЕМАТИКИЙН ХИЧЭЭЛИЙГ БАГА НАСНЫ ХҮҮХДЭД ЭЗЭМШҮҮЛЭХ НЬ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Багш М.Нямгэрэл сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагад суралцаж байгаа эзэмшиж  бага насны хүүхдүүдэд математикийн хичээлийн үндэс суурийг хэрхэн сонирхолтой хэлбэрээр таниулж болохыг олон улсад түгээн дэлгэрсэн Монтессори аргазүй дээр тулгуурлан боловсруулжээ. Тэрээр өөрийн аргазүйгээ Орхон аймагт үйл ажиллагаа явуулдаг халамжийн цэцэрлэгийн сургалтандаа нэвтрүүлсэн нь үр дүнгээ өгч байна.  

 “Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Орхон аймгийн 10-р цэцэрлэгийн багш /заах аргач/ Н.Гэрэлмаагийн ирүүлсэн “СПОРТ ӨРӨЛТ ХҮҮХДИЙН ХҮМҮҮЖИЛД НӨЛӨӨЛӨХ НЬ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Багш Н.Гэрэлмаа хүүхдийн хөдөлгөөн, эрүүл мэнд, нийгэмшихүйд спорт өрөлтийн эерэг нөлөөллийг судлан, түүнийгээ хичээл сургалтын үйл ажиллагаагаараа дамжуулан тэдэнд эзэмшүүлжээ. Спорт өрөлтөөр хичээллэсэн хүүхэд багшийн өгсөн үүрэг даалгаврыг гүйцэтгэх явцдаа анхаарлаа нэг цэгт төлвлөрүүлж, хурдан сэтгэхээс гадна орон зайн баримжаалал сайтай болдог байна.  

“Орон нутгийн боловсролын байгууллагын инновацийг дэмжих” төсөлд Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сумын 3-р цэцэрлэгийн бүлгийн багш Г.Эрдэнэцэцэгийн ирүүлсэн “ЭЛСЭН БАРИМЛЫН ШАВРЫГ СУРГАЛТЫН ХЭРЭГЛЭГДЭХҮҮН БОЛГОН АШИГЛАХ НЬ” бүтээл төсөлд шалгарлаа. Г.Эрдэнэцэцэг өөрийн аргазүйгээрээ дамжуулан бага насны хүүхдийн нас бие сэтгэхүйн онцлогт тохируулан тоглоомын арга хэрэглэгдэхүүнээр дамжуулан хөгжлийг нь дэмжин ажиллаж байна.